Sep 11, 2025
Written by:
Baz
Από την αρχή που καταλαβαίνουμε τι σημαίνει μουσική, όλοι μπαίνουμε σε ένα δρόμο προσωπικής ανακάλυψης του στυλ, της αισθητικής και των vibes που μας κάνουν να θέλουμε να ακούμε ένα τραγούδι ξανά και ξανά. Και όχι μόνο ένα τραγούδι, αλλά και έναν καλλιτέχνη, μια μπάντα ή ακόμα και ένα είδος μουσικής, με τόσο πάθος, λες και είναι οι μοναδικοί στον κόσμο.
Για να βρούμε, όμως, όλα αυτά που μας κάνουν να παθιαζόμαστε για την μουσική, περνάμε από πολλά γνωστά μονοπάτια, πολυπερπατημένα. Πάμε σε συναυλίες και φεστιβάλ, ακούμε γνωστές playlists με κομμάτια που παίζονται σε γνωστά μαγαζιά ή σε μαγαζιά που προτιμάμε να βγαίνουμε το βράδυ και μουσική που ακούν οι φίλοι μας, νομίζοντας πως θα μας αρέσει και εμάς. Αλλά τι γίνεται αν ξεφύγουμε από αυτή τη νόρμα και αφήσουμε τον ήχο να μας οδηγήσει σε απρόσμενες και διαφορετικές εμπειρίες; Υπάρχουν στιγμές που ο ήχος ξεφεύγει από αυτά τα πλαίσια και μετατρέπεται σε πηγή απρόσμενης δημιουργίας. Οι παρακάτω δραστηριότητες προτείνουν έναν διαφορετικό τρόπο σχέσης με τη μουσική, έναν τρόπο που σπάει τη ρουτίνα και ανοίγει τον δρόμο για νέες εμπειρίες.
Field recording & sound collage
Η καταγραφή ήχων από το περιβάλλον έχει αναδειχθεί σε ξεχωριστή μορφή μουσικής δημιουργίας. Το βουητό του μετρό στην Αθήνα, οι καμπάνες μιας εκκλησίας Κυριακή πρωί, τα κύματα που σκάνε στην παραλία ή οι φωνές από το παζάρι, μπορούν να αποτελέσουν υλικό για ένα sound collage. Ο συνδυασμός τους αποκαλύπτει το κρυμμένο ηχοτοπίο μιας πόλης ή ενός χωριού και δημιουργεί μια ιδιότυπη μουσική αφήγηση. Και κάπως έτσι καταλαβαίνεις ότι οι ήχοι που ακούμε καθημερινά, ίσως και να κάνουν από τις πιο ωραίες μουσικές που μπορείς να ακούσεις, και το γεγονός ότι τις φτιάχνεις μόνος σου μπορεί να σε εξιτάρει ακόμα πιο πολύ.
Ο Κωνσταντίνος Βήτα έχει ενσωματώσει ηχογραφήσεις της πόλης και του περιβάλλοντος σε δίσκους του, ενώ ο Βρετανός Chris Watson, μέλος των Cabaret Voltaire, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους field recordists παγκοσμίως.
Αυτοσχέδια όργανα από καθημερινά αντικείμενα
Η μουσική δεν περιορίζεται στα παραδοσιακά όργανα. Μεταλλικά καπάκια, ταψιά, κουτάλες, πλαστικά μπουκάλια ή τενεκεδάκια καφέ μπορούν να μεταμορφωθούν σε κρουστά με ξεχωριστή χροιά. Η αυτοσχέδια εφεύρεση θυμίζει ότι πολλά παραδοσιακά όργανα γεννήθηκαν από εργαλεία της καθημερινής ζωής. Σκέψου πώς κάποτε τα παραδοσιακά κρουστά προέκυψαν από απλά εργαλεία, εσύ μπορείς να συνεχίσεις την παράδοση με τον δικό σου πειραματισμό.
Ο συνθέτης Δημήτρης Καμαρωτός έχει πειραματιστεί με μη-συμβατικά όργανα και ηχητικά υλικά. Σε διεθνές επίπεδο, η ομάδα STOMP έχει βασίσει ολόκληρη θεατρική εμπειρία σε αντικείμενα δρόμου, όπως σκουπόξυλα, κουβάδες και καπάκια.
Body percussion & ρυθμικοί κύκλοι
Το ανθρώπινο σώμα αποτελεί το πιο άμεσο μουσικό όργανο. Παλαμάκια, πατήματα, χτύπημα στο στήθος ή και στα πόδια δημιουργούν ζωντανές πολυρυθμίες. Η πρακτική αυτή θυμίζει τα αυθόρμητα γλέντια ή τις παρέες που τραγουδούν και χτυπούν με ρυθμό στο τραπέζι. Με το δικό τους ρυθμό, προσωπικό ο καθένας. Μια ομάδα μπορεί να σχηματίσει έναν «ρυθμικό κύκλο», όπου κάθε συμμετέχων αναλαμβάνει διαφορετικό μοτίβο, συνθέτοντας μια συλλογική εμπειρία. Ένα παιχνίδι που θυμίζει τα αυθόρμητα τραγούδια σε ελληνικά γλέντια, αλλά με πιο ρυθμικό και μινιμαλιστικό twist.
Το ελληνικό Project Bodyterranean, με επικεφαλής τον Σάββα Χατζησαββίδη, φέρνει το body percussion σε διάλογο με παραδοσιακές φόρμες. Στο εξωτερικό, ο Keith Terry θεωρείται πρωτοπόρος σε αυτή την τεχνική.
Silent disco και sonic walks
Η silent disco έχει πλέον καθιερωθεί σε πολλά φεστιβάλ, αλλά μπορεί να μεταφερθεί και στην καθημερινότητα. Με ακουστικά και προσωπική playlist, μια βόλτα στην Πανεπιστημίου ή δίπλα στη θάλασσα στον Θερμαϊκό αποκτά νέο χαρακτήρα. Το είδος της μουσικής επηρεάζει άμεσα την αίσθηση της διαδρομής: techno ρυθμοί δημιουργούν την εντύπωση ενός αόρατου rave, ενώ ένα ρεμπέτικο μοιάζει να μεταφέρει σε παλιό καφενείο του Πειραιά. Ο ήχος δίνει άλλο βάρος στο τοπίο.
Στην Ελλάδα, silent events διοργανώνονται σε φεστιβάλ και παραλίες από ομάδες όπως το Silent Disco Greece. Σε πιο εικαστικό πλαίσιο, η καναδή καλλιτέχνις Janet Cardiff έχει αναπτύξει τα γνωστά audio walks, όπου η μουσική και οι αφηγήσεις συνοδεύουν τον περιπατητή.
Graphic scores & οπτικές συνθέσεις
Η μουσική μπορεί να καταγραφεί και με εικόνες. Αντί για νότες, χρησιμοποιούνται σύμβολα, σχήματα και χρώματα. Ένα καμπαναριό σε ένα σχέδιο μπορεί να συμβολίζει μακρόσυρτο ήχο, μια σειρά από κύματα παραπέμπει σε ρευστές μελωδίες, ενώ ένα πλέγμα από τελείες λειτουργεί ως ρυθμικό μοτίβο. Οι μουσικοί ή οι ακροατές μπορούν να ερμηνεύσουν αυτά τα «γραφικά παρτιτούρες» με όργανα, φωνές ή αντικείμενα, δημιουργώντας κάθε φορά ένα μοναδικό αποτέλεσμα.
Ο Γιάννης Χρήστου πειραματίστηκε με εναλλακτικές μορφές σημειογραφίας, ενώ ο John Cage καθιέρωσε τις γραφικές παρτιτούρες ως εργαλείο πειραματισμού στη σύγχρονη μουσική.
Mashups & reverse listening
Πάρε ένα γνωστό ελληνικό τραγούδι, π.χ. ένα παλιό λαϊκό ή ρεμπέτικο, και αποδόμησέ το. Η αποδόμηση γνωστών κομματιών αποτελεί δημιουργική πρόκληση. Ένα λαϊκό τραγούδι μπορεί να απομονωθεί στα κρουστά ή στη μελωδία και να εμπλουτιστεί με ηλεκτρονικά layers. Έτσι, δημιουργούνται νέες μορφές όπου η παράδοση συναντά την πειραματική ηλεκτρονική σκηνή. Η ιδέα θυμίζει τις «μουσικές μάχες» φίλων που ανταγωνίζονται ποιος θα φτιάξει τον πιο ανατρεπτικό συνδυασμό. Φαντάσου πώς θα ακουγόταν αν ο Βαμβακάρης «συναντούσε» τον Aphex Twin. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι αστείο, σουρεαλιστικό ή ακόμα και συγκινητικό.
Ο Γιάννης Αγγελάκας έχει επιχειρήσει μίξεις ροκ, παραδοσιακών στοιχείων και ηλεκτρονικών ήχων σε συνεργασίες του. Στον διεθνή χώρο, ο Girl Talk έγινε γνωστός για τα mashups που συνδυάζουν δεκάδες διαφορετικά κομμάτια σε ενιαίες συνθέσεις.
Ηχοτοπία της γειτονιάς
Κάθε ελληνική γειτονιά έχει το δικό της soundtrack: ο παλιατζής με το μεγάφωνο, το βανάκι του ψαρά, τα γέλια των παιδιών, τα κουδουνάκια ποδηλάτων, το κουδούνι του σχολείου. Αυτοί οι ήχοι, όταν αποτυπωθούν και ξαναπαιχτούν, αποκτούν καλλιτεχνική διάσταση. Μετατρέπουν την καθημερινότητα σε μουσικό δρώμενο και αναδεικνύουν τη σημασία της ακρόασης πέρα από τη μελωδία. Μάζεψε αυτούς τους ήχους και φτιάξε ένα μικρό «τελετουργικό» ακρόασης, σαν ένα καθημερινό soundtrack που υπάρχει γύρω μας, αλλά σπάνια ακούμε συνειδητά.
Ο Μιχάλης Σιγανίδης έχει χρησιμοποιήσει ηχογραφήσεις καθημερινότητας στα έργα του, δημιουργώντας απρόβλεπτα μουσικά περιβάλλοντα. Ο R. Murray Schafer, από την άλλη, εισήγαγε τον όρο soundscape και ανέδειξε την αξία της ακρόασης του περιβάλλοντος ως καλλιτεχνική πράξη.
Μην χάσεις την επόμενη! Κάνε download το Mood για να είσαι πάντα ενήμερος για τις πιο hot συναυλίες.